Ультракүлгін сәулелер адам тіндеріне енген кезде жарық энергиясының ағындары химиялық реакциялар энергиясына айналады, бұл ретте тіндердің ішінде ағзаға  қажетті биологиялық белсенді заттардың көп мөлшері бөлінеді.
Бұл заттардың барлығы теріні қанмен көп қамтамасыз ету есебінен қанға белсенді түрде сіңіп, бүкіл денеге таралады, бұл көптеген ағзалар мен жүйелер тарапынан кері байланыс алады, метаболизмді белсендіреді және оң биологиялық әсер береді.

УКС терапиясының негізгі емдік және профилактикалық әсерлері:
•    қабынуға қарсы;
•    жансыздандыру;
•    иммундық ынталандырушы;
•    жалпы қуаттандыратын;
•    аллергияға қарсы;

Сонымен қатар, ультракүлгін толқындар теріге әсер еткенде, кальций алмасуын белсендіреді және D дәруменінің сіңуін тездетеді. Бұл артериалды қан қысымының біркелкі және физиологиялық төмендеуіне, қан мен тіндерде лимфоциттердің пайда болуының жоғарылауына әкеледі.
УКС терапиясын қолдану бүкіл ағзаға әсер етуімен жалпы, жүйелі болуы немесе ауырсынатын немесе проблемалық аймақтарын жергілікті сәулелендірумен жергілікті болуы мүмкін.

Ультрадыбыс қатты, сұйық немесе газ тәрізді орта бөлшектерінің адам құлағына естілмейтін жоғары жиілікті механикалық тербелістерін білдіреді. Акустикалық кедергінің айырмашылығы неғұрлым көп болса, соғұрлым әртекті ортаның шекарасында ультрадыбыстың шағылыуы мен сынуы күштірек болады. Бұл биологиялық тіндер мен ауа шекарасында болады. Сонымен қатар, ауа ультрадыбысты қатты сіңіреді - сондықтан ультрадыбыстық сәулелендірудің пациенттің денесімен ауасыз байланысы болуы тиіс. Ультрадыбыстық толқындардың шағылысуы әсер еткен аймаққа түсу бұрышына байланысты - түсу бұрышы неғұрлым үлкен болса, шағылысу коэффициенті соғұрлым көп болады. Сондықтан ультрадыбыстық сәулелендіруші теріге бүкіл бетімен тиіп тұруы керек. Ультрадыбыстың ену тереңдігі оның жиілігіне және тіндердің ерекшеліктеріне (акустикалық тығыздығына) байланысты. Ультрадыбысты тіндер әркелкі сіңіреді: акустикалық тығыздық неғұрлым жоғары болса, сіңіру соғұрлым аз болады. Патологиялық процестер кезінде ультрадыбысты сіңіру өзгереді. Тіндердің ісінуі кезінде сіңіру коэффициенті төмендейді, ал жасушалық элементтермен инфильтрация кезінде ол жоғарылайды.

Ультрадыбыстың физиологиялық және емдік әсері
Ультрадыбыстық терапия кезінде адам ағзасына үш фактор әсер етеді:
•    Жасушалар мен тіндердің механикалық-діріл «микромассажы»;
•    Жылу – ұлпа температурасы мен жасуша қабықтарының өткізгіштігінің артуы;
•    Физикалық-химиялық - тіндік алмасу мен регенерация процестерін ынталандыру.

Ультрадыбыстың биологиялық әсері оның дозасына байланысты, ол тіндер үшін ынталандырушы, қысымдаушы немесе тіпті бұзушы болуы мүмкін. Олар жансыздандыру, антиспастикалық, қан тамырларын кеңейтетін, қайтаратын, қабынуға қарсы, десенсибилизациялық әрекетті тудыруға қабілетті. Ультрадыбыстың кейбір патогендік микроағзалардың, әсіресе лептоспиралардың жасушалық қабықтарын зақымдау қабілетінің арқасында оның бактерицидтік әрекеті туралы айтуға болады.
 

Бұл ультра жоғары жиілікті электр өрісін (секундына 30-дан 300 млн тербеліске дейін немесе мГц, бұл ультра қысқа толқын диапазонына сәйкес келеді) емдеу мақсатында қолдану әдісі.
УЖЖ электр өрісінің физиологиялық және емдік әсері. Ағзаның УЖЖ электр өрісі энергиясын сіңіруі жылудың пайда болуымен сипатталады. Бұл ретте жылу өндіру ерекше жолмен жүреді, себебі диэлектриктер немесе өткізбейтін заттар (жүйке талшықтарының тіндері, сүйек, май және т.б.) УЖЖ өрісінде өткізгіштерге (лимфа, қан, бұлшықеттер) қарағанда қаттырақ қызады. Ағза УЖЖ өрісінің әсеріне тұтастай әсер етеді, бірақ ең сезімталы - бұл көптеген рецепторлары бар жүйке жүйесі. УЖЖ электр өрісіне әсер ету нәтижесінде ауырсыну рецепторларының қозғыштығы және онымен байланысты жансыздандыру әсері байқалады, ол кейде бір процедурадан кейін де көрінеді.
Өткізгіштік пен регенерацияны қалпына келтіру процесі перифериялық жүйке діңдері зақымдалған жағдайда жеделдетіледі. Тамырлар жүйесінің әсерге жоғары сезімталдығы байқалады. Жүйке жүйесінің тамырқозғалтқыш орталықтарының реакциясымен түсіндіруге болатын УЖЖ өрістері.

Тубус-кварц - бұл құлақтың, тамақ пен мұрынның қабыну ауруларын емдеу кезінде жолақішілік сәулеленуге арналған 4 тубусы бар кварц шамы.

Инфрақызыл сәулелену - бұл қабыну аймақтарына әсер ету үшін қолданылатын жылу процедурасы. «Соллюкс» шамы шығаратын инфрақызыл спектрдің жарық сәулелері денеге 2-3 см тереңдікке еніп, жылу энергиясын тіндерге береді.
Құрғақ жылудың әсерінен алмасу процестері жеделдетіледі, микроайналым арнасы тамырлары кеңейеді, нәтижесінде тіндердің нәрленуі жақсарады және қабыну өнімдері кетеді.  Қабыну ошағын қыздыру мұнда иммундық жасушаларды тартады, бұл жазылу процесін тездетеді. Жергілікті тер шығару күшейеді, бұл қабыну аймағының ісінуін азайтады, бірақ ауа шам мен тері арасында айналады, сондықтан қатты терлеу қолайсыздық тудырмайды. Ауырсыну сезімдері пайда болатын нерв ұштарының блокадасы болады. Ал термосезімтал жүйке талшықтарына әсер ету салдарынан сәулеленген аймақпен рефлексті түрде байланысқан ішкі ағзаларға әсер етеді.

«Соллюкс» шамымен инфрақызыл сәулелендіру мыналарды емдеу үшін көрсетілген:
•    ішкі ағзалардың: бронхтардың, бауырдың, жыныс ағзаларының, өкпенің, зәр шығару жолдарының созылмалы іріңді емес қабынуы;
•    созылмалы синусит;
•    неврит;
•    нашар жазылатын күйіктер, жаралар, ойық жаралар, үсік шалу;
•    миозит;
•    невралгия;
•    тірек-қимыл аппараты жарақаттануі салдары;
•    миозит;
•    контрактура;
•    любалгия;
•    радикулит.

Процедура тері мен ішкі ағзалардың жедел қабынуы және іріңді аурулары, мидың қан айналымының бұзылуы, онкопатология, жүрек жеткіліксіздігі, атеросклероз, туберкулез, гипертониялық ауру, сонымен қатар қан ұюының бұзылуы кезінде қолдануға қарсы көрсетілген.
 

«ПОТОК-1» гальванизаторы аппараты - емдік және профилактикалық мақсатта, сондай-ақ дәрілік электрофорез жүргізу үшін кернеуі төмен тұрақты токпен адам ағзасына әсер етуге арналған.

Процедураға көрсеткіштер:
•    остеохондроз;
•    остеоартроз;
•    артрит;
•    полиартрит;
•    спондилез;
•    буынның шығуы;
•    сыну;
•    буын контрактурасы.

Қарсы көрсеткіштер:
•    электр тогына төзбеушілік;
•    жалпы ауыр денсаулық жағдайы;
•    дене температурасы 38 градус және одан жоғары болғанда;
•    қанның нашар ұюы;
•    әртүрлі орналасқан қатерлі ісіктер;
•    белсенді фазада терінің іріңді зақымдануы (мысалы, карбункул, фурункул, флегмона);
•    етеккір кезеңі;
•    ауыр жүрек-қан тамырлары жеткіліксіздігі;
•    науқаста кардиостимулятордың болуы;
•    төсем қолданылатын жерлерде тері тұтастығының бұзылуы.

Процедураны жүргізуден болатын нәтиже:
•    қабыну реакцияларының төмендеуі;
•    ісінуге қарсы әрекет;
•    ауырсыну синдромын жою;
•    жоғары бұлшықет тонусының босаңсуы;
•    тыныштандыратын әсер;
•    микроциркуляцияны жақсарту;
•    тіндердің қалпына келу процесін жеделдету;
•    биологиялық белсенді заттардың өндірісін ынталандыру;
•    ағзаның қорғаныс күшін ынталандыру.
 

Магнитті терапия зорығу, шаршау және күйзеліс кезінде емдеудің ең тиімді әдістерінің бірі болып саналады. Магниттік өрістің ағзаға әсері тыныштандырады, вегетативті жүйке жүйесінің функцияларына жағымды әсер етеді, рецепторлық аппараттың және перифериялық нервтердің сезімталдығын төмендетеді, ауырсынуды басатын әсер береді. Магниттік өрістердің әсер етуі нәтижесінде науқастарда антиспастикалық және қан тамырларын кеңейтетін әсерлер бар. Магниттік өрістердің әсерінен трофикалық ойық жаралар, жарақаттар, сүйек сынықтары кезінде тіндердің регенерация процестері жылдамдатылады. Геомагниттік өрістегі өзгерістер мен жүрек ырғағының ерекшеліктері, артериялық және көктамырлық қысым сипаттамалары, гемостаз жағдайы, қан мен жасушалық факторлардың реологиялық қасиеттері көрсеткіштері, бейімделу реакцияларының ауырлық дәрежесі және патологиялық жағдайлардың дамуы арасындағы тәуелділік белгіленді. Жалпы магниттік терапияның әсерінен қалқанша безінің, бүйрек үсті бездерінің, гипофиздің, жыныстық және басқа да эндокриндік бездер гормондарын өндіру күшейеді, сонымен қатар ағзаның ферменттік жүйелері белсендіріледі.

Төмен жиілікті, төмен импульсті магнит өрістерінің магниттік терапиясының физиологиялық және емдік әсері
Магниттік өрістер сәулелендіру аймағында тікелей, жергілікті әсер етеді, ішкі ағзалар мен ағза жүйелеріне рефлекторлық әсер етеді, орталық жүйке жүйесі арқылы жалпы әсер етеді және тұтастай алғанда бүкіл ағзаға жанама гуморальды және эндокриндік әсер етеді. Магниттік өрістер ағза функцияларын қалыпқа келтіреді, яғни ағзаның функциясы артқан кезде ол төмендейді, ал төмен болған кезде ол жоғарылайды. Ағзаның магниттік өрістердің әсеріне көптеген реакциясы ағынның фазалығымен сипатталады, ал кейде реакция қарама қарсы реакцияға дейін өзгереді.
Емдеу киім, дәке, гипс және басқа құрғақ немесе дымқыл таңғыштар арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.
 

Диадинамотерапия (ДДТ) – пациенттің ағзасына төмен жиілікті жартылай синусоидалы импульстік токтармен (жиілігі 50 және 100 Гц) әсер ету. 

ДДТ-ның ең айқын клиникалық әсері жансыздандыру болып табылады. Сонымен қатар диадинамикалық терапияның әсерінен тіндерде ісінудің резорбциясы пайда болады, трофикалық процестер мен қан айналымы қалыпқа келеді және гипоксия төмендейді. ДДТ жоғары бұлшықет тонусын төмендетеді және шырғалаң шеңберді бұзады: ауырсыну - бұлшықет тонусының жоғарылауы - ауырсыну. ДДТ тіндердің қанмен қамтамасыз етілуіне белсенді әсер етеді, капиллярлық қан ағымын жақсартады, қысылған тамырлардың тонусын төмендетеді, қан ағымы жылдамдығын 2-3 есе арттырады. ДДТ коллатеральды айналымды ынталандырады, іріңді жараларды, жарақаттарды, ойық жараларды тазартуға және жазылуына ықпал етеді. Процедура кезінде пациент тек аздап күйдіру сезімін, шаншуды және ауыртпайтын дірілді немесе бұлшықеттің ырғақты жиырылуын сезінуі керек. ДДТ процедураларын емдеуші дәрігер күнделікті немесе күн сайын өткізілетін 5-7-10 процедура курсына тағайындайды.
 

д,Арсонваль токтары - бұл ток күші аз болған (ампердің жүзден және мыңнан бір бөлігі) кездегі 100-200 кГц жоғары жиіліктегі және кернеуі жоғары токтар. Қазіргі уақытта жергілікті дарсонвализация қолданылады.

Дарсонвализация - электрмен емдеудің бір электронды әдісі. Электрод пен тері арасында разряд пайда болады, оның қарқындылығы өзгеше сезім тудырмайтын «тыныш» күйден тіпті күйдіретін әсері бар әлсіз ұшқынды күйге дейін өзгеруі мүмкін. 
Зарядтың қарқындылығы электродқа берілетін ток кернеуіне, пациенттің денесі мен электрод арасындағы ауалық саңылау шамасына, сондай-ақ оның белсенді бетінің ауданына байланысты. Процедура уақытында озон және азот тотықтары аз мөлшерде түзіледі, олар дарсонвализацияның әсер ету механизмінде белгілі бір рөл атқарады. Ең өзгеше әсерлердің бірі – микроайналымның күшеюімен, артериола мен капиллярдың кеңеюімен, тамырлар спазмасын болдырмаумен, артериалды қан қысымының төмендеуімен, тамырлардың өткізгіштігінің өзгеруімен бірге жүретін вегетативтік тамырлық реакция. Бір уақытта көктамырдың іркілуінің азайғаны және көктамырлық ағу күшейгені байқалады. Ұшқынның бөлінуі теріде микронекроз ошақтарының пайда болуына әкеледі, бұл фагоцитозды ынталандырумен және биологиялық белсенді заттардың бөлінуімен, иммунитеттің гуморальды буынын, зат алмасу және регенераторлық процестерді ынталандырумен қатар жүреді. Ұшқын разряды және электродқа жақын кеңістікте түзілген озон мен азот тотықтары бактериостатикалық және бактерицидтік әсер етуге қабілетті. Дарсонвализация бұлшықеттердің жұмыс қабілетін жақсартады, сүйек мүйізгегінің пайда болуын ынталандырады, әртүрлі ағзалар мен тіндердің функционалдық жағдайын жақсартады.  

Дарсонвализация – бұл пациентке жоғары кернеулі тұрақты электр өрісімен емдік әсер ету. 
Көбінесе жергілікті (қол, аяқ, бас, жаға аймағы, бет) дарсонвализация қолданылады.

Физиологиялық және емдік әсері
Процедура уақытында озон және азот тотықтары аз мөлшерде түзіледі, олар дарсонвализацияның әсер ету механизмінде белгілі бір рөл атқарады. Ең өзгеше әсерлердің бірі – микроайналымның күшеюімен, артериола мен капиллярлардың кеңеюімен, тамырлар спазмасын болдырмаумен, артериалды қан қысымының төмендеуімен, тамырлардың өткізгіштігінің өзгеруімен бірге жүретін вегетативтік тамырлық реакция. Бір уақытта көктамырдың іркілуінің азайғаны және көктамырлық ағу күшейгені байқалады. Ұшқынның бөлінуі теріде микронекроз ошақтарының пайда болуына әкеледі, бұл фагоцитозды ынталандырумен және биологиялық белсенді заттардың бөлінуімен, иммунитеттің гуморальды буынын, зат алмасу және регенераторлық процестерді ынталандырумен қатар жүреді. Ұшқын разряды және электродқа жақын кеңістікте түзілген озон мен азот тотықтары бактериостатикалық және бактерицидтік әсер етуге қабілетті. Дарсонвализация бұлшықеттердің жұмыс қабілетін жақсартады, сүйек мүйізгегінің пайда болуын ынталандырады, әртүрлі ағзалар мен тіндердің функционалдық жағдайын жақсартады.
 

Амплипульстік терапия – күші аз синусоидалды модуляцияланған токтармен (СМТ) әсер ететін физиотерапия түрі және онда жоғары және төмен жиілікті токтардың артықшылықтары біріктірілген.

СМТ емдік әсері
СМТ тері жабыны арқылы еркін өтеді. Экстерорецептордың қозуы салдарынан ол әлсіз діріл сезімін ғана тудырады. Сонымен қатар, СMT интерорецепторларға айқын тітіркену әсерін береді, сондықтан пациент тіндердің тереңдігінде дірілді, сондай-ақ тегіс және көлденең жолақты бұлшықеттердің жиырылуын сезіне алады. Амплипульстік терапияның әсері алуан түрлі. Ең алдымен, бұл механизм бойынша ДДТ жансыздандыру әрекетіне ұқсас айқын байқалатын аурсынуды басатын әсер болып табылады.  СMT-ның жансыздандыратын әсері қанмен қамтамасыз етуді жақсартуға және көктамырлық іркілісті, ишемияны, тіндердің ісінуін азайтуға көмектеседі, сондықтан амплипульсті терапия ауырсыну синдромы генезінде ишемиялық компонент болған кезде өте тиімдірек болады.