Аяқ массажы саусақтардың, өкшенің, тобық буынының, тізе буынының, жіліншіктің, санның, жамбас буынының, бөксе бөлігінің, ең маңызды жүйке діңдерінің массажын қамтиды. Ол адам денесінің бетінде орналасқан рецепторларға да, тереңірек орналасқан құрылымдарға да (бұлшықеттер, қан тамырлары, сіңірлер және лимфа жүйесі) тікелей әсер етеді. Аяқ массажы жатқан қалыпта жасалады.
Бұлшықетті жақсылап босаңсыту үшін білікше тізе буындарының (арқаға жатып) және табан буындарының астына (ішіне жатып) қойылады.
Аяқ массажы кезінде бұлшықеті уқалауға баса назар аудару қажет. Бұл бұлшықет массасының үлкен көлеміне байланысты. Бір сеансты жүргізу уақыты шамамен 20 минут.

Аяқ массажы көрсеткіштері
•    Инсульттан кейінгі аяқ-қолдардың парезі немесе салдануы;
•    Шашыраңқы склероз кезіндегі бұлшықет гипертонусы немесе гипотонусы;
•    Люмбоишиалгия;
•    Тұқым қуалайтын және басқа да дегенерациялық аурулар кезінде бұлшықет тонусының өзгеруі (Штрюмпель ауруы, амиотрофиялық бүйірлік склероз және т.б.);
•    ОЖЖ мен перифериялық нервтер жарақатының салдары;
•    Трофикалық өзгерістер болмаған кездегі полинейропатия;

Емдік массаждың әсері:
•    қан ағымының күшейуі, қан айналымы мен жүрек-тамыр жүйесі жұмысының жақсару;
•    дене бітімін түзету және бұлшықет гипертонусын жою;
•    арқа мен мойындағы ауырсынуды (бұлшықет спазмынан туындаған) жою;
•    психологиялық шаршауды, қозуды және күйзелісті жою;
•    бұлшықет серпімділігін арттыру және нығайту;
•    жасушалық қоректену процесін ынталандыру (трофиктер), аяқ-қолдардың қозғалу функцияларын жақсарту;
•    зат алмасуды жақсарту;
•    көңіл-күйді, хал-жағдайы мен сергектігін жақсарту.

Аяқ массажына қарсы көрсеткіштер
Көктамырлардың варикозды кеңеюі, сынықтар, терідегі аллергиялық реакциялар және басқа да бөртпелер болған кезде аяқ массажын жасауға болмайды.
 

Қол массажы - қолдың жұмсақ тіндеріне емдік және профилактикалық әсер етудің бір түрі. Бұл әдістің мәні пациенттің терісі мен бұлшықетіне мөлшерлі механикалық әсер ету болып табылады. Массаждың көмегімен қан және лимфа ағыны жанданады, бұл әсер ету бөлігіндегі зат алмасу процесі жылдамдайды және жақсарады.

Көрсеткіштер:
1.    Қолдың сылбыр және түймелі (ширыққан) салдануы.
2.    Қолдың буындық сіресуі.
3.    Бұлшықеттің семуі немесе гипотрофиясы.
4.    Сіңірлердің созылуы.
5.    Бұлшықет жарақаты.
6.    Сүйектердің сынуы мен буындардың шығуы салдары.
7.    Шығу тегі әртүрлі плексит (жүйке өрімдерінің қабынуы).
8.    Остеохондропатия.
9.    Иық-жауырын периартриті.
10.    Жазу спазмы.
11.    Қолдың туннельдік синдромдары.

Қарсы көрсетілімдер
1.    Жақын уақытта болған сыну – сүйек сынықтарының сенімді бірігуі  белгілерінің болмауы.
2.    Массаж аймағындағы терінің қабыну аурулары.
3.    Жедел неврит және плексит.

Барлық қарсы көрсеткіштер салыстырмалы болып табылады - массажды жіті патология симптомдары кеткеннен кейін жасауға болады.
Қол массажы келесі нәтижелерді береді:
•    Қан мен лимфа ағынын, тіндегі зат алмасу процестерін жақсартады, соның арқасында шаншу, күйдіру, ұю сияқты жағымсыз белгілер кетеді және қалпына келтіру процестері жылдамдайды;
•    Бұлшықеттегі ауырлықты алып тастайды;
•    Ауырсыну синдромын алып тастайды. Кейбір аурулар кезінде ауырсыну қатты және жиі өтуі мүмкін. Бірінші массаж процедурасынан кейін жағымсыз сезім азаяды;
•    Қозғалыс ауқымы кеңейеді. Шамадан тыс жүктеме, аурулар кезінде, жарақаттанудан кейін қолдардың қозғалу қызметі бұзылады;
•    Массаж зақымдалған бұлшықет жұмысын қалпына келтіріп,  жоғалтып алған функцияны қайтаруға мүмкіндік береді;
•    Пациенттің эмоционалдық фонын қалыпына келтіреді;
•    Жүйке-бұлшықет аппаратын нығайтады;
•    Пациенттің жалпы көңіл-күйін жақсартады. Қол массажы жалпы алғанда иммунитетті көтереді.
•    Процедура емдік гимнастикамен, физиотерапиялық еммен, медикаменттік еммен, диетамен қатар жүргізіледі. 

Арқа массажы құрысқан бұлшықетті босаңсытуға және шаршауды басуға көмектеседі, сыздаған ауырсынудан арылтады, жалпы тонусты қалпына келтіреді, денеге күш-қуат пен жеңілдік сыйлайды, омыртқаның көптеген ауруларын, соның ішінде остеохондрозды, дене бітімінің қисаюын (лордоз, сколиоз, кифоз) және т.б. болдырмайды.

Процедураның сипаттамасы:
Келесі аймақтарға: мойын, кеуде, бел және омыртқаның сегізкөз бөлігіне, бастың түкті бөлігіне, құлақ қалқаны бөлігіне, бөксе аймағына; кеуденің ортасына дейінгі алдыңғы көкірек қуысына, иық белдеуіне классикалық емдік және алдын алу массажы жасалады. 
Арқа массажын қашан жасау қажет?
Арқа массажы - бұлшықеттің құрысуын және ауырсыну синдромын алып тастайтын бұлшық етке механикалық әсер ету. Бұлшықет серпімді бола түседі, дене бітімі жақсарады, арқадағы ауырсыну азаяды, процедуралардан кейін көңіл-күй көтеріледі, жұмыс қабілеті артады.

Көрсеткіштер:
1. Омыртқаның кеуде, бел және мойын бөліктерінің остеохондрозы;
2. Омыртқаның кеуде, бел және сегізкөз бөліктерінің сколиозы;
3. Омыртқаның кеуде, бел, мойын және сегізкөз бөліктерінің ауырсынуы мен спазмы;
4. Көп қимылсыз өмір салты;
5. Күйзеліс, депрессия;
6. Отырып жұмыс істеу өмір салты (кеңсе қызметкерлері, әуесқой көлік жүргізушілер, оқушылар мен студенттер);
7. Ұйқының бұзылуы, жұмыс істеу қабілетінің төмендеуі;
8. Бас ауруы, бас айналуы.

Пайдасы мен тигізетін әсері:
•    бұлшықеттегі құрысуды кетіреді, бұлшықет тонусы қалыпына келеді;
•    ауырсынулар мен спазмдар кетеді;
•    психологиялық зорығу сезімі алынып тасталады;
•    шаршау кетеді, жұмыс істеу қабілеті артады;
•    қан айналымы, микроайналым жақсарады, зат алмасу қалыпына келеді;
•    ұйқы жақсарады.

Мына жағдайларда массаж жасатудан бас тарту қажет, егер: 
•    сеанс алдында массаж маманы сізге кеңес бермеген болса, сіздің жалпы жай-күйіңізді анықтамаса;
•    теріде бөртпе және зақым - жаралар немесе гематомалар болса;
•    жүрек және тыныс алу жүйесінің созылмалы аурулары болса;
•    қызу көтеріліп, қабыну процестері басталса.

Арқадағы ауырсыну кезінде массажға күн сайын баруға болады, сауықтыру мақсатында - аптасына 1-2 рет жеткілікті. Нәтижені бекіту үшін 30-40 минуттан күнделікті 10-14 процедурадан тұратын курсқа бару қажет. Арқа массажы үшін эфир майлары мен кремдерді қолдануға болады, сеансқа 1-2 сағатқа дейін бұлшықетті босату үшін ыстық ванна немесе душ қабылдау пайдалы.

Ұсынылатын емдеу жиілігі:
•    аптасына 4-7 рет 10 сеанстық курс;
•    профилактика үшін айына 2 рет.
 

МЖА массаждың қарсы көрсеткіштеріне қарағанда пайдалы көрсеткіштері әлдеқайда көп. Нақты медициналық көрсетілімдер болмаса да, массаж жасатудың пайдасы бар. Бұл денсаулыққа оң әсер ететін жағымды босаңсыту процедурасы. Әрине, күнделікті массажды шамасына қарай жасау қажет.

Егер нақты көрсеткіштер туралы айтатын болсақ, онда олар мыналарды қамтиды:
1.    Көп отырып, жұмыс істеуге немесе белсенді дене жұмысына байланысты мойын бұлшықетінің кез келген шамадан шаршауы.
2.    Шығу тегі белгісіз бас аурулары.
3.    Бітім ерекшеліктеріне байланысты невралгиялық аурулардың алдын алу.
4.    Омыртқаның жоғарғы бөлігінің патологиясы.
5.    Оңалту.
6.     АІЖ және тыныс алу жүйесінің бірқатар аурулары.

Мойын-жаға аймағының массажы емдік процедура ретінде тек дәрігердің тағайындауы бойынша қолданылуы керек.
МЖА массажы ұсынылмаған немесе мүлдем жасауға болмайтын жағдайларға мыналар жатады:
1.    Тері жарақаттары мен аурулары, мойын бөлігінің қабыну процестері және ісіктері.
2.    Дене температурасының көтерілуіне байланысты тынышсыз жағдай.
3.    Жоғарғы артериалды қан қысымы.
4.    Қанның нашар ұюы, тромбоз.
5.     Сүйек туберкулезі және т.б.

Жалпы, массаж маманына барар алдында сол маманмен немесе отбасылық дәрігермен кеңескен дұрыс. Жүкті әйелдерде массаж, кез келген басқа процедура сияқты, тек дәрігердің ұсынысымен ғана жүзеге асырылады. Массаж маманына жүктілігі туралы ескерту қажет.
Осылайша, мойын-жаға аймағының массажы бірқатар аурулармен күресу үшін де, алдын алу үшін де тиімді процедура болып табылады. Тіпті патологиялық контекстен тыс болса да, бұл пайдалы және жағымды процедура.
 

Мойын-жаға аймағы массажы - бұл мойын мен иық бұлшықетінің құрысуынан арылуға және осы аймақтағы ауырсынуды жоюға мүмкіндік беретін процедура. Мұндай массаж невралгия мен остеохондроздың алдын алу үшін керемет әсер ету әдісі болып табылады, сондай-ақ осы ауруларды емдеуде қолданылады. Сонымен қатар, массаж омыртқаның мойын бөлігіндегі бұлшық еттердің қатайып кетуімен күреседі, бас ауруынан арылуға көмектеседі және мидың қан айналымын жақсартады.

Процедура көмектесетін аурулар
Емдік мақсаттарда мойын-жаға аймағына жасалатын массаж дербес процедура ретінде сирек қолданылады. Әдетте келесі аурулар кезінде кешенді терапияның құрамдас бөлігі болып табылады:
•    мойын остеохондрозы;
•    сколиоз (бастапқы кезеңдер);
•    мойын миозиті (бұлшықеттің қабынуы);
•    дене сымбатының бұзылуы;
•    плексит (жүйке өрімдерінің зақымдануы);
•    невралгия;
•    неврит (перифериялық нервтердің қабыну ауруы);
•    вегетативтік-тамыр дистониясы;
•    гормондық бұзылулар;
•    гипертониялық ауру.

Қарсы көрсетілімдер 
Процедураға қарсы көрсетілімдер:
•    жұқпалы аурулар кезінде;
•    кез келген жіті қабыну және іріңді процестерде;
•    омыртқаның мойын бөлігінің тұрақсыздығы кезінде;
•    онкологиялық аурулар кезінде;
•    терінің саңырауқұлақшамен зақымдануы кезінде;
•    ауыр жүрек-қан тамырлары аурулары кезінде;
•    өңделетін аймақтағы теріде жаралар болған жағдайда;
•    мойын мен омыртқада «жаңа» жарақаттар болған кезде;
•    температура жоғары болған кезде;
•    етеккір кезінде.

Процедураны жүргізу
Мойын-жаға бөлігіне массаж жасауға арнайы дайындық қажет емес. Процедура саусақ ұштарымен жеңіл сипаудан басталады. Бұл массаж қимылдары жүйке ұштарына пайдалы әсер етуге және қан ағымын күшейтуге мүмкіндік береді. Содан кейін маман ысқылауға кіріседі, бұл қатайған бұлшықетті жұмсартуға көмектеседі. Осыдан кейін уқалау орындалады, нәтижесінде қан мен лимфа айналымы жақсарады. Ұрғылау арқылы тіндердің терең қабатына әсер етеді. Массаж сипаумен аяқталады.
 

Бас терісі мимен тығыз байланысты, сондықтан оған әсер ету кезінде іске қосылған импульстер бүкіл дене жұмысын үйлестіре отырып, үлкен ми сыңары мен лимбикалық құрылымдарға тез енеді.  Массаж және акупунктура туралы айтатын болсақ, шығыс философиясы жөнінде ұмытпау қажет. Бұл адамның бүкіл ағзасында биологиялық белсенді нүктелер бар екенін көрсетеді, олардың әрқайсысы нақты бір органдар мен жүйелердің жұмысына жауап береді. Сонымен қатар мұндай аймақтардың көбісі баста орналасқан.

Бас және мойын массажы терапияның мүлдем қауіпсіз түрі болып табылады, оның нәтижесінде ағзамызда тек оң өзгерістер пайда болып, өзімізді жақсы сезінеміз. Үнемі күйзелісте болу және проблемалар көп дәуірде әрбір адам күнделікті тіршілік етуге қолайлы жағдайды қамтамасыз етуі тиіс. Массаж сонымен қатар бас және мойын аймағында құрысудың қаншалықты пайда болатынын және оның күнделікті өміріңізге қалай әсер ететінін байқауға мүмкіндік береді. Денсаулықты күту үшін аптасына екі рет 20 минуттық массаж жасау ұсынылады. 

Қарсы көрсеткіштер
Дегенмен, массажды артықшылығы көп болғанымен, оның керісінше зияны да болуы, әсіресе оны дұрыс жасамаған кезде немесе массажға қарсы көрсетілімі бар топтағы адамға жасаған кезде зиянды екенін есте сақтау қажет. Массажды мына жағдайда жасауға болмайды:
•    дененің қызуы мен қабынуы;
•    қан тамырлары проблемалары (көктамырдың варикозды кеңеюі);
•    қанның ұюына байланысты проблемалар;
•    терінің зақымдануы (әсіресе іріңді);
•    гипертония;
•    атеросклероз және инфаркт болған кезде;
•    остеопороз;
•    гематомалар;
•    ісік аурулары;
•    аневризмалар;
•    мойынға салқын тию;
•    ангиомалар.
 

Бұл әдіс ежелгі уақытта пайда болды және өте ерекше, себебі массаж техникасын оттың әрекетімен үйлестіре қолданады. Заманауи зерттеулер нәтижелеріне, сондай-ақ меридиандар туралы ілімдерге сүйене отырып, дәстүрлі шығыс медицинасының қытайлық ізбасарлары от әсерінің физиологиялық механизмі, ең алдымен, тіршілік күшін қолдайтын және иммундық жүйенің негізгі функциясын реттейтін жылудың жеке тітіркендіру әсері сияқты факторларға  негізделгенін растайды. 
От массажы кезінде қыздыру орнында терінің ішіндегі температура көтеріледі, нәтижесінде капиллярлар кеңейеді, тереңдіктегі бұлшықет қабаттары қызады, бұлшықет спазмы кетеді және жергілікті қан айналымы артады. Отты массаж адам ағзасындағы тері тіндерінің энергетикалық алмасуын жақсартуға көмектеседі және гематомалардың, ісінулер мен қабынудың патологиялық өнімдерінің сіңуі мен шашырауын жақсартады. Сонымен қатар, бұл процедуралар тер бездерінің секрециясын арттыруға көмектеседі, бұл зат алмасу өнімдерін шығаруға мүмкіндік береді, жүйке жүйесінің қозғыштығын айтарлықтай төмендетеді және ауырсынуды жеңілдетеді.

От массажының нәтижелері:
•    Адамның иммунитетін нығайту;
•    Қан айналымын жақсарту;
•    Қалыпты зат алмасуды жандандыру;
•    Дененің барлық бұлшықет топтарын босаңсыту;
•    Ісінуді, көгеруді, бұлшықет спазмын жою;
•    Қабыну ауруларын емдеу;
•    Тер бездері арқылы шлактар мен токсиндерді жою;
•    Бас ауруларынан арылту;
•    Жүйке жүйесін тұрақтандыру;
•    Депрессия кезінде көмектесу;
•    Ашуланшақтықтың төмендеуі;
•    Процедураның косметикалық әсері.

От массажына қарсы көрсеткіштер.  
•    Массажды қолайлы ауа-райында жасау ұсынылады. Ауа райы қолайсыз болғанда - массаж қажет емес. Далада ылғалдылықтың жоғары болуы суықтың буындарға өтуіне себеп болады.
•    Массажды етеккір және жүктілік кезінде де жасауға болмайды.
•    Жүрек, тері аурулары, бауыр жеткіліксіздігі, онкология және қант диабеті кезінде от массажын жасауға болмайды.
•    Аш қарынға массаж жасауға болмайды. Процедураға дейін кемінде бір сағат қалғанда тамақтану қажет. Процедура алдында және одан кейін көбірек су ішіңіз, бірақ салқын емес!  

Классикалық массаж төрт негізгі әдісті қамтиды - сипалау, ысқылау, дірілдету, уқалау. Классикалық массажды лимфа ағынына қарсы да, тамырлардағы лимфа қозғалысы бағытында да жүргізуге болады, дәрігер әрқашан массаждың ерекшелігін белгілі бір пациентке арналған көрсеткіштерге сүйене отырып, анықтайды. Классикалық массаждың көмекші тәсілдері - бұл бастыру, жылжыту, тарту және т.б. Массаж маманы уқалау кезінде қолдары жақсы сырғуы үшін әдетте арнайы массаж майларын (кейде хош иісті) немесе лосьондарды қолданады.

Классикалық массажға жалпы көрсеткіштер:
•    Жүрек-қан тамырлары жүйесінің аурулары;
•    Тыныс алу жолдарының аурулары;
•    Жарақат, тірек-қимыл аппараты аурулары;
•    Жүйке жүйесінің аурулары мен зақымдануы;
•    Ас қорыту ағзасының аурулары асқыну фазасынан тыс;
•    Жедел және созылмалы даму сатысында ерлер мен әйелдердің жыныс ағзаларының қабыну аурулары;
•    Құлақ, тамақ, мұрын аурулары;
•    Зат алмасудың бұзылуы.

Классикалық массажға қарсы көрсетілімдер:
•    Кез келген жерде орналасқан іріңді процестер;
•    Жұқпалы, саңырауқұлақша және этиологиясы белгісіз тері және тері астындағы тіндердің аурулары;
•    Геморагиялық және басқа да бөртпелері бар аллергия;
•    Квинке ісінуі;
•    Туберкулез;
•    Венерологиялық аурулар;
•    Остеомиелит;
•    Жіті мазасыздық, олармен бірге жүретін қабыну процестері;
•    Өт және несеп-тас аурулары;
•    Қан аурулары;
•    Лимфаденит, лимфангиит;
•    Жіті қабыну;
•    Тромбоз;
•    Етеккір;
•    Жүктілік (әсіресе соңғы айда екпеттеп жатқан күйде);
•    Көктамырдың айтарлықтай варикозды кеңеюі;
•    Қатерлі және қатерлі емес ісіктер;
•    ЖРА және жіті кезеңнен өткеннен кейін 3-5 күн ішінде;
•    Қан тамырларының қабынуы (ангиит және тромбоангиит кезінде);
•    Қан кету және оған бейімділік.
   
 Классикалық массаж сеанстарының ұзақтығы әр жағдайда жеке белгіленеді. 10-15 процедураға дейінгі толық курсын жасағанда ғана массаждың тиімділігін бағалауға болады.
 

Целлюлитке қарсы массаж тиімділігінің құпиясы оның целлюлит тудыратын факторларға тікелей әсер етуінде жатыр. Қан және лимфа ағыны бәсеңдеген кезде тері астындағы майлы жасұнық өзгере бастайды. Әртүрлі құрылымдық өзгерістер орын алады: коллаген талшықтары іріленеді, жасушалар мен жасушадан тыс матрикс арасындағы зат алмасу процестері баяулайды. Тиісінше, қоректік заттар мен оттегінің жасушаларға жеткізілуі тежеледі. Ал бұл тіндердің қалпына келуінің бұзылуына әкеледі, осыдан дайын түрдегі целлюлит пайда болады: тері бұдырлы, бос болады.
Целлюлитке қарсы жалпы массаж - бұл теріге және тері астындағы майлы жасұныққа бағытталған физикалық әсер. Барлық бұзылған табиғи процестерді қалыпқа келтіру үшін қан мен лимфаны тарату қажет.

Целлюлитке қарсы массажды қолдануға қарсы көрсеткіштер:
•    Жүктілік;
•    Терінің зақымдануы, жаралар, іріңді жаралар;
•    Көктамырдағы варикозды кеңею;
•    Жоғары температура және жұқпалы аурулар;
•    Психикалық бұзылулар.

Нәтижеге жету үшін не істеу керек?
Целлюлитке қарсы массаж тиімділігінің негізгі қағидалары:
•    жүйелілік. 10 курстан өту, ал дұрысы бір-екі күннен сайын 15 процедураны қабылдау маңызды. Курстан кейін аптасына бір рет нәтижені қолдау процедураларымен бекіту қажет;
•    дұрыс тамақтану. Мүмкіндігінше, диетаға және тұтынылатын сұйықтық көлеміне қарсы көрсеткіштерді болдырмау үшін гастроэнтерологпен кеңесуге болады;
•    жеткілікті физикалық жүктеме. Спорт залы, фитнес, жүгіру - ағзаға қарсы көрсетілмейтін кез келген физикалық белсенділік;
•    темекі шегуден бас тарту. Темекі шегу салдарынан жасушалар оттегін аз алады, ал олардағы зат алмасу тек баяулайды.

Бұл әдіс ежелгі уақытта пайда болды және өте ерекше, себебі массаж техникасын оттың әрекетімен үйлестіре қолданады. Заманауи зерттеулер нәтижелеріне, сондай-ақ меридиандар туралы ілімдерге сүйене отырып, дәстүрлі шығыс медицинасының қытайлық ізбасарлары от әсерінің физиологиялық механизмі, ең алдымен, тіршілік күшін қолдайтын және иммундық жүйенің негізгі функциясын реттейтін жылудың жеке тітіркендіру әсері сияқты факторларға  негізделгенін растайды. 
От массажы кезінде қыздыру орнында терінің ішіндегі температура көтеріледі, нәтижесінде капиллярлар кеңейеді, тереңдіктегі бұлшықет қабаттары қызады, бұлшықет спазмы кетеді және жергілікті қан айналымы артады. Отты массаж адам ағзасындағы тері тіндерінің энергетикалық алмасуын жақсартуға көмектеседі және гематомалардың, ісінулер мен қабынудың патологиялық өнімдерінің сіңуі мен шашырауын жақсартады. Сонымен қатар, бұл процедуралар тер бездерінің секрециясын арттыруға көмектеседі, бұл зат алмасу өнімдерін шығаруға мүмкіндік береді, жүйке жүйесінің қозғыштығын айтарлықтай төмендетеді және ауырсынуды жеңілдетеді.

От массажының нәтижелері:
•    Адамның иммунитетін нығайту;
•    Қан айналымын жақсарту;
•    Қалыпты зат алмасуды жандандыру;
•    Дененің барлық бұлшықет топтарын босаңсыту;
•    Ісінуді, көгеруді, бұлшықет спазмын жою;
•    Қабыну ауруларын емдеу;
•    Тер бездері арқылы шлактар мен токсиндерді жою;
•    Бас ауруларынан арылту;
•    Жүйке жүйесін тұрақтандыру;
•    Депрессия кезінде көмектесу;
•    Ашуланшақтықтың төмендеуі;
•    Процедураның косметикалық әсері.

От массажына қарсы көрсеткіштер.  
•    Массажды қолайлы ауа-райында жасау ұсынылады. Ауа райы қолайсыз болғанда - массаж қажет емес. Далада ылғалдылықтың жоғары болуы суықтың буындарға өтуіне себеп болады.
•    Массажды етеккір және жүктілік кезінде де жасауға болмайды.
•    Жүрек, тері аурулары, бауыр жеткіліксіздігі, онкология және қант диабеті кезінде от массажын жасауға болмайды.
•    Аш қарынға массаж жасауға болмайды. Процедураға дейін кемінде бір сағат қалғанда тамақтану қажет. Процедура алдында және одан кейін көбірек су ішіңіз, бірақ салқын емес!  
 

Классикалық бет массажы - бұл қолдың көмегімен бет бұлшықетіне әсер ететін белгілі бір техника мен арнайы тәсілдердің жиынтығы, нәтижесінде беттің жастығын ұзартуға болады.

Классикалық массажды қолдануға болатын негізгі көрсеткіштер:
•    терінің құрғақтығы, болбырауы, салбырауы, тонустың төмендеуі және тері тығыздығы;
•    әжімдердің пайда болуы немесе бұрыннан бар әжімдердің тереңдеуі;
•    бет пішінінің түсуі, екінші иектің пайда болуы;
•    мойын бөлігіндегі теріде әжім пайда болуы, жұқаруы;
•    май бездерінің шамадан тыс белсенділігі;
•    терідегі тесіктердің кеңеюі;
•    беттің ісінуі, қабаруы;
•    көздің астындағы қалталар мен қара шеңберлер;
•    пигментті және тоқырау дақтары.

Қарсы көрсеткіштер
Классикалық бет массажына қарсы көрсетілімдер аз болса да бар.
•    вирустық және басқа да жұқпалы аурулар;
•    температураның көтерілуі;
•    бет нервтерінің қысылуы;
•    бет терісінде жіті пішіндегі қабынудың болуы.

Сонымен қатар, классикалық массаж процедурасын жүргізуге болатын көрсеткіштер тізімі өте кең. Олардың ішінде - бет реңінің солғын тартуы, тері тығыздығының жоғалуы. Классикалық бет массажы курсы жас көрінгісі келетіндер үшін нағыз құтқарушы құрал болып табылады. Жасарудың басқа тәсілдерімен салыстырғанда ол жұмсақ және табиғи әрекет етеді.
 

Мүсіндік-буккалды бет массажы - бұл беттің бүкіл бұлшықет аппараты мен сіңірлеріне терең әсер етеді, лимфа ағымы жанданады, нәтижесінде қан айналымы жақсарып, ісік қайтады. Массажға интероралды (буккальды) техника кіреді – ауыз қуысы ішінен ауыз арқылы буккалды массаж жасалады, қолға зарарсыздандырылған қолғап кигізіледі, ұрт пен ерін бұлшықеттері өңделеді, үстіңгі таңдайдағы нүктелер бойынша әсер ету жүзеге асырылады. Тәжірибенің тиімділігін арттыру және нәтижелерді бекемдеу үшін мойын-жаға бөлігін міндетті түрде өңдейміз.
Күйзеліс пен эмоцияны білдіре алмау біздің өңімізде байқалады. Кейде бізге айғайлап, ашулану қажет, бірақ біз бұл сезімдерді көрсетпейміз және жақ пен беттің қысымы түрінде қалады. Мүсіндеу массажы бұлшықеттегі құрысуды кетіреді және олардың қозғалғыштығын қалпына келтіреді, ал буккалды массаж қыртыспен және әжіммен күресуге көмектеседі.
Неліктен мойын-жаға аймағын өңдеу керек?
Көп қозғалмайтын өмір салты мен компьютер алдында үнемі жұмыс істеу салдарынан мойын деформацияланып, өзінің табиғи физиологиялық жағдайын өзгертеді, бұғана үстіндегі лимфа түйіндерінің қызметі бұзылады, қан айналымы жүйесінің жұмысы бұзылады, ми тамырларының спазмы пайда болады. Мұның бәрі бетке жағымсыз әсер етеді. Біз бұл жағымсыз салдарды азайтамыз, себебі аталған проблема адамның денсаулығына да, сыртқы түріне де әсер етеді.

Мүсіндік-буккалды массаждың әсері
•    беттің пішінін тартады, контурын ширақ етеді;
•    екінші иекті кетіреді;
•    жақ сүйектерін көтереді;
•    әжімдерді барынша азайтып, көздің астындағы майда әжімдерді толығымен жояды;
•    мұрын-ерін қатпарларын тегістейді;
•    терінің сапасын жақсартып, бет терісін тегістейді;
•    жай-күйді жақсартады (массаж бас сақинасын, бас ауруын емдейді).

Массажға тек тағамдық майларды қолданамыз.

Буккалды массаж - ұрт, ерін және мұрын-ерін қатпарларын қарқынды өзіндік мануалды жандандыру әдісі. Бұл атау латынның bucca - ұрт деген сөзінен шыққан. Әдістің мәні бұл косметолог саусақтарымен ауыз қуысының сырты мен ішіндегі тіндерге қарқынды әсер етеді. Қарапайым сөзбен айтқанда массажды ұрттық, ғылыми әдебиеттерде интероральді деп атайды.

Көрсеткіштер:
Буккалды массаж - бұл жасқа байланысты теріні қалпына келтірудің бастапқы және орта кезеңдерінде жасалатын инвазиялық емес жасарту процедурасы. Ол сондай-ақ мимикалық және шайнау бұлшықеті қызметінің бұзылуы кезінде жасалады. Массаж маманының қабылдауына жасы 35 жастан асқан, келесі проблемалары бар ерлер де, әйелдер де баруына болады:
•    ауыздың айналасында ұсақ әжімдері бар;
•    ұрт терісі салбыраған;
•    мұрын мен еріннің терең қатпарлары;
•    ұрт терісінің салбырауы;
•    қуыршақ әжімдері (марионеткалар) және ауыз бұрыштарының салбырауы;
•    беттің жүдеуі кезінде пайда болатын екінші иек;
•    таңертең ісіну.
Процедура инсульттан, бас сүйек-ми жарақатынан, орталық жүйке жүйесінің жұқпалы және соматикалық ауруларынан кейін бет бұлшықетінің шала салдануы кезінде оңалтуға көмектеседі. Тіс-жақ аппаратының патологиялары (тістің қажалуы, шықшыт буын қызметінің бұзылуы) кезінде тағайындауға болады, бірақ бұл жерде негізгі ауруды емдеу қажет.

Қарсы көрсеткіштер
Буккалды массаж мына жағдайларда жасалмайды:
•    онкологиялық аурулар кезінде;
•    зақымдалған аймақтағы қалдар мен папилломалар;
•    тері мен шырышты қабықтың кез келген сипаттағы қабыну аурулары;
•    майда жаралар, күн және термиялық күйік;
•    герпестің қайталануы;
•    жіті жұқпалы аурулар кезінде;
•    суық тию және аллергиялық ринит;
•    қалқанша безінің патологиясы.

Ауызда жасалатын манипуляция орташа ауырсыну синдромымен тоғысады. Косметолог тіпті мұқият әрекет етсе де сезімтал адамдарда құсу рефлексін тудыруы мүмкін. Егер 2-3 сеанстан кейін қолайсыздыққа шыдай алмасаңыз, курстан бас тарту қажет.
 

Мүсіндік бет массажы – операциясыз жасарту мен лифтингтің бірегей әдісі. Мүсіндік массаж техникасы бет бұлшықетін терең өңдеуде болып табылады.
Мүсіндік массаж курсының көмегімен терінің серпімділігін, шымырлығы мен жарқыраған реңін қайтаруға, бет пішінін түзетіп, терең әжімдерді тегістеуге болады.

Қазірдің өзінде 30 жастағы әйелдерде бет терісінің терең қабаттарында өзгерістер пайда бола бастайды. Жасушалар ылғалды біртіндеп жоғалта бастайды, сондықтан бетке үнемі мұқият қарап, ең бастысы сауатты күтім жасауды қажет етеді. Белгілі бір жаста эпидермис күйі көптеген факторларға байланысты: физиологиялық ерекшеліктер, өмір салты, гормондық фон. Теріні бір рет нәрлендіру мен ылғалдандыру жеткіліксіз. Косметологтар мүсіндік массаждың пайдасы тек жасқа байланысты өзгерістер болған жағдайда ғана емес, алдын алу мақсатындағы процедуралар кезінде де толығымен негізделген. Мүсіндік массаж 25 жастан бастап ұсынылады. Мұндай шараның қажеттілігін растау үшін алдымен косметологқа барыңыз. 
Жасқа байланысты өзгерістердің алдын алу үшін мүсіндік бет массажы айына 2 сеанс түрінде жүйелі тағайындалады. Процедура шамамен жарты сағатты алады. Массаж кезінде тиімділікті арттыру және лифтингке барынша қол жеткізу үшін бетке жеке таңдалған косметикалық препараттар қолданылады. Мүсіндік массаж әдісінің авторлары терінің ерекшеліктерін ескеретін табиғи өнімдерді ұсынады. 
30 жылдан кейін рәсімнің схемасы өзгереді. Әйелдерге 10-12 сеансты қамтитын мүсіндік бет массажы курсы тағайындалады. Ерекше жағдайларда рәсімдер саны көбейтілуі мүмкін. Алынған нәтижені міндетті түрде сақтау қажет, ол үшін олар жылына 2 рет мүсіндік массаж курсынан өтеді. 

Қарсы көрсеткіштер бар ма? 
Қарсы көрсеткіштер
•    қабыну процестері немесе тері аурулары;
•    өскіндер;
•    герпестік бөртпелер;
•    қан айналымы жүйесінің аурулары;
•    онкология;
•    қалқанша безінің патологиясы;
•    бет терісінің зақымдануы.
 

Вакуумды бет массажы - бұл теріге тонус, серпімділік беретін, әжімдерді, ісінуді, қос иекті, терінің бұдырлығы сияқты айқын байқалатын эстетикалық ақауларды кетіретін лифтингтік құрал ретінде әрекет ететін заманауи жасартатын әдіс. Процедура барысында косметолог терінің бетіне ішіне теріс қысым жасалатын арнайы банканы қолданады. Техниканың артықшылығы мынада: қысым салдарынан жұмсақ тіндерде қан айналымы мен лимфа дренажы артады, коллаген мен эластин өндіру жанданады. Сонымен қатар, банкі процедурасы ісінуден және басқа да тоқыраудан арылуға, денеден зиянды токсиндерді тез шығаруға, өлі жасушаларды алып тастауға, май бездерінің жұмысын қалыпқа келтіруге, бір мезгілде құрғақ және майлы тері проблемаларын қатар шешуге көмектеседі.

Жасарту терапиясын жүргізуге болатын көрсеткіштер:
•    ұсақ мимикалық және жас ерекшелігіне байланысты терең әжімдер;
•    айқын байқалатын мұрын-ерін қатпарлары;
•    бет реңінің тегіс болмауы;
•    бос, құрғақ немесе майлы тері;
•    кеңейген тесіктер;
•    көз астындағы ісіну, қалталар, қараю;
•    бет пішінінің түсуі, екінші иектің пайда болуы;
•    бет сүйегінде, мойында артық май шөгінділерінің пайда болуы.

Басқа да кез келген аппараттық әдіс сияқты, вакуумдық массаждың да қарсы көрсеткіштері бар:
•    безеу ауруының асқынуы;
•    безеудің ауыр түрі;
•    экзема, псориаз;
•    розацеа;
•    бет терісінің жарақаттары;
•    ірі тума дақтар, папилломалар, сүйелдер, купероздар;
•    тромбтың пайда болуына бейімділік;
•    асқыну сатысындағы герпес;
•    ЖРА немесе ЖРВИ;
•    қан тамырларының әлсіздігі;
•    массаж жасайтын аймақтағы қатерлі емес және қатерлі ісіктер.